بیماری بازگشت ادرار از مثانه به کلیه یا ریفلاکس ادراری در واقع پس زدن ادرار از مثانه به سمت حالب و کلیه ها است . بطور طبیعی جریان ادرار از کلیه به سمت حالب ها و سپس رو به پایین و ورود آن به مثانه است و جریان ادرار معکوس این مسیر،غیرعادی است.این بیماری معمولا در کودکان تشخیص داده میشود و مهمترین علامت و عوارض آن عفونت ادراری است.
در این مقاله که توسط دکتر منصوره منصوری متخصص ارولوژی تهیه شده است شما با بیماری بازگشت ادرار،علایم و علل آن وشیوه های درمانی آن آشنا میشوید.
علایم بیماری بازگشت ادرار
شایعترین علامت بیماران دچار بازگشت ادرار، عفونت ادراری است . عفونت ادراری معمولا با علایم زیر بروز میکند:
احساس فوریت ادراری قوی و پایدار
حس سوزش در طی ادرار کردن
تکرر ادرار با حجم کم ادرار
کدر شدن رنگ ادرار
تب
درد در پهلو یا زیر شکم
هر چند علایم فوق در بالغین نشاندهنده عفونت ادراری است ولی معمولا در اطفال این علایم دیده نمیشوند. علایم عفونت ادراری در کودکان غیر اختصاصی است و بیشتر به صورت تب ، فقدان اشتها و بی قراری است.
به تدریج که کودک مبتلا به بیماری بازگشت ادرار بزرگ میشود در حالیکه بیماری وی تشخیص داده نشده و درمان نشده علایم زیر در وی دیده میشود:
یبوست
افزایش فشارخون
بیماری ممکن است قبل از تولد و در طی سونوگرافی و با دیدن هیدرونفروز کلیه های جنین مورد شک قرار گرفته و پس از تولد نوزاد با عکسبرداری مثانه تشخیص داده شود.
علل بیماری بازگشت ادرار
بازگشت ادرار اولیه:
در این حالت کودکی که متولد میشود با نقص در دریچه انتهای لوله حالب که بطور معمول از بازگشت ادرار از مثانه به حالب جلوگیری میکند ،متولد میشود . بعلت این نقص ، وقتی در مثانه در حین ادرار کردن ، فشار داخلی مثانه بالا میرود ادرار از مثانه به حالبها و کلیه پس میزند .
شایعترین نوع بازگشت ادرار ، نوع اولیه است . به تدریج که کودک بزرگ میشود بعلت طویلتر و صاف تر شدن حالب ها ، عملکرد دریچه انتهای حالب هم بهتر میشود و ممکن است بازگشت ادرار خودبخود رفع شود یا تدریجا کمتر شود.
بازگشت ادرار ثانویه:
علت این فرم از بیماری در واقع ناتوانی مثانه در تخلیه کامل ادراراست که خود میتواند بعلت انسداد در مسیر خروج ادرار از مثانه یا نقص عصبی که باعث تضعیف عملکرد عضلانی مثانه شود و یا فشارمثانه را افزایش دهد.
عوامل خطرساز:
نژاد:
بچه های سفیدپوست بیش از سیاه پوستان مستعد بیماری بازگشت ادرار هستند.
جنس:
دختران بیش از پسران مستعد بازگشت ادرار ثانویه هستند ولی در نوع اولیه در پسران شایعتر است .
اختلال عملکرد مثانه ای – روده ای :
در این نوع اختلال کودک معمولا ادرارش و مدفوعش را نگه میدارد و دیر به دیر و ناکامل تخلیه میکند و مستعد عفونت ادرار مکرر میشود که میتواند همراه با بازگشت ادرار باشد.
سن:
احتمال بیماری در شیرخواران و کودکان تا سن دو سالگی نسبت به کودکان بزرگتر بیشتر است .
سابقه خانوادگی:
بازگشن ادرار اولیه در کودکانی که سابقه فامیلی دارند بیشتراست بویژه در کودکانی که والدین انها این بیماری را در کودکی داشته اند . همچنین وجود بیماری در برادر و خواهر ، استعداد بیماری را افزایش میدهد.
عوارض بیماری بازگشت ادرار:
مهمترین نگرانی در این کودکان نکرانی از آسیب کلیوی است هر چه درجه بازگشت ادرار شدیدتر باشد شانس آسیب کلیوی بیشتر است.
اسکار کلیه:
عفونت های ادراری درمان نشده منجر با اسکار کلیوی میشوند که در واقع آسیب دایمی به بافت کلیه است. اسکارهای کلیوی منجر به فشار خون و نارسایی کلیوی میشوند.
فشار خون بالا:
آسیب به کلیه ها بعلت ناتوان شدن کلیه ها در دفع آب اضافه بدن و مواد زاید باعث افزایش فشار خون میشود.
نارسایی کلیوی:
ایجاد اسکار در کلیه منجر به اختلال در عملکرد کلیه بصورت نارسایی حاد یا مزمن کلیوی شود.
