تکرر ادرار در شب ( ناکچوری) به شرایطی اطلاق میشود که فردی بیش از یکبار در شب برای ادرار کردن از خواب بیدار و به دستشویی برود.این مشکل در هر دو جنس به دلایل مختلف ممکن است اتفاق بیفتد . لازم به ذکر است که یکبار بیدار شدن در طی خواب شب برای دستشویی رفتن شایع بوده و اغلب نگران کننده نیست ولی ادرار کردن بیش از آن میتواند نشانه یک بیماری زمینه ای باشد و نیاز به بررسی کامل دارد.
بعضی از بیماریهای زمینه ای که باعث تکرر ادرار در شب میشوند میتوانند همزمان تکرر ادرار در روزهم ایجاد کنند مانند التهاب و عفونت مثانه ،سنگ مثانه یا حالب تحتانی ، بزرگی پروستات ولی الزاما این دو حالت در همه موارد با هم همراه نیستند و ممکن است علل زمینه ای متفاوتی داشته باشند.
علل تکرر ادرار در شب
_نوشیدن فراوان مایعات شب قبل از خواب بویژه مایعات حاوی الکل و کافیین .
_عواملی که تولید ادرار را افزایش میدهند مثل بیماری دیابت قندی ، دیابت بیمزه و یا مصرف داروهایی که حاوی دیورتیک هستند مثل لازیکس یا هیدروکلرتیازید که برای درمان فشارخون استفاده میشوند.
_عواملی که باعث افزایش انقباضات مثانه یا کاهش ظرفیت مثانه میشوند مثل عفونت و التهاب مثانه ، سنگ مثانه یا حالب تحتانی ، بیش فعالی مثانه ، سیستیت بینابینی ، سرطان مثانه وغیره
_عواملی که باعث انسداد در مسیر خروج ادرار میشوند مثل بزرگی پروستات در اقایان ، سرطان پروستات ، تنگی مجرای ادرار و یا افتادگی شدید مثانه یا رحم در خانم ها که باعث انسداد در خروج ادرار شود.
_آپنه انسدادی در حین خواب و یا سایر مشکلات خواب.
_ ادم شدید در اندام تحتانی که منجر به افزایش بازگشت وریدی و حجم خون در شب و در نتیجه تولید ادرار بیشتر در حالت درازکش میشوند.
روش های تشخیصی
پزشک متخصص پس از سوال در مورد تعداد دفعات ادرار کردن در شب و روز و شیوه و مقدار مصرف مایعات و داروهای مصرفی ، معاینات لازم بررسیهای تشخیصی زیر را انجام میدهد:
_آزمایشات بررسی عملکرد کلیه ، ادرار و قند خون و الکترولیت ها
_اندازه گیری فشارخون و در صورت مشکلات قلبی عروقی ، بررسی های مربوطه.
_ تصویربرداری از سیستم ادراری و اندازه گیری باقیمانده ادراری.
_ انجام سیستوسکپی ، نوار مثانه در صورت لزوم.
روش های درمانی:
درمان ناکچوری کاملا بستگی به عامل زمینه ساز آن دارد.
در قدم اول باید سبک زندگی در مورد شیوه مصرف مایعات و نوع مایعات مصرفی و مقدار آن اصلاح شود . مصرف مایعات فراوان بویژه نوشیدنی های الکلی و کافیین دار در ساعات بعدازظهر و شب محدود شود.
در صورتیکه فردی نیاز به مصرف داروهای دیورتیک یا مدر دارد بهتر است این داروها صبحها مصرف شوند یا حداکثر تا شش ساعت قبل از خواب مصرف شوند تا تولید ادرار بیش از حد مانع خواب شب نگردد.
در افرادی که ادم در پاها وجود دارد توصیه به استفاده از جوراب واریس در طی ساعات فعالیت میشود علاوه بر این بهتر است در طول روز چند بار پاها در سطحی بالاتراز بدن و به دیوار تکیه داده شوند تا مایع اضافی که در فضای میان بافتی جمع شده در طی روز به جریان خون بازگردد.
در افرادی که آپنه خواب دارند یا مشکلات سیستم ریوی دارند باید تشخیص و درمان مشکلات مربوطه انجام شود.
در افرادی که با هر کدام از مشکلات ارولوژیک مواجه هستند شامل بزرگی پروستات ، سنگ سیستم ادراری ، التهاب مثانه وعواملی که باعث کاهش ظرفیت مثانه شده اند و یا تنگی مجرای ادرار و افتادگی مثانه و رحم در خانم ها بسته به شرایط و شدت بیماری درمان دارویی و یا جراحی مربوطه انجام شود.
