اختلالات ادراری در بیماری ام اس شایع بوده به نحوی که بین 50 تا 90درصد این بیماران در سیر بیماری خود دچار اختلالات ادراری میشوند. بیماری ام اس یک بیماری خودایمنی است که بعلت از بین رفتن میلین سلولهای عصبی در مغز و نخاع  ، سرعت هدایت و انتقال پیام عصبی در انها دچار اختلال میشود.

سن شروع بیماری اغلب دهه سه و چهار عمر است ،زنان بیش از مردان به ام اس مبتلا میشوند ولی بیماری در مردان شدیدتر از زنان است.این بیماری بیشتر نخاع گردنی و تا حدود متوسطی نخاع کمری و خاجی را گرفتار میکند . با توجه به عصب گیری مثانه و اسفنکتر ادراری از نخاع کمری و خاجی و کنترل ادرارکردن توسط پل مغزی و قشر مغز مسلمادر سیر این بیماری، عملکرد مثانه دچار آسیب میشود و منجر به مثانه نوروژنیک یا عصبی میشود.

علایم ادراری در ام اس

شایعترین علایم ادراری در بیماران ام اس مربوط به مرحله پر شدن مثانه است که ناشی از بروز انقباضات نابجا در عضله مثانه است و بصورت تکرر ادرار، احساس فوریت ادرار و بی اختیاری ادراری فوریتی است . گاهی علایم تخلیه ناکافی ادراربعلت ناتوانی در ایجاد انقباض کافی درعضله مثانه و یا ناهماهنگی بین عضله مثانه و اسفنکتر ادراری رخ میدهد . در نتیجه علایم بصورت تاخیر در شروع ادرار ، احساس تخلیه ناقص ادرار و یا احتباس ادرار رخ میدهد.

بررسی سیستم ادراری در بیمار ام اس

در بیمار مبتلا به ام اس که دچار علایم ادراری شده است بررسی های مورد نیاز شامل آزمایش خون و ادرار،سونوگرافی کلیه و ارزیابی یورودینامیک است. در آزمایش خون بررسی عملکرد کلیه شامل اندازه گیری اوره و کراتینین، در آزمایش ادرار بررسی ادرار از نظر عفونت ادراری مهم است.

در سونوگرافی کلیه و مجاری ادراری بیمار باید از نظر احتمال هیدرونفروز کلیه و یا وجود سنگ در سیستم ادراری بررسی شود.

در ارزیابی یورودینامیک بروز انقباضات ناهماهنگ در مثانه ، افزایش فشار مثانه ، ناهماهنگی اسفنگترادراری با مثانه و یا ناتوانی عضله مثانه در ایجاد انقباضات باکفایت بررسی میشود.

درمان علایم وعوارض ام اس در سیستم ادراری

اختلالات ادراری که بیماری ام اس در سیستم ادراری ایجاد میکند میتواند منجر به عفونت سیستم ادراری ، بروز هیدرونفروز در کلیه ها و یا ایجاد سنگ در کلیه ها و مثانه شود.خوشبختانه احتمال نارسایی کلیه متعاقب ام اس کم است و علیرغم افزایش فشار مثانه معمولا نارسایی کلیه متعاقب بیماری ام اس رخ نمیدهد.

درمان دارویی:

درمان اختلالات ادراری بیماران در ام اس معمولا با توجه به شواهد نوار مثانه آنان انجام میشود . در قدم اول چنانچه بیمار دچار عفونت ادراری شده باید عفونت با مصرف انتی بیوتیک مناسب درمان شود .

داروهای آنتی کولینرژیک نقش مهمی در کاهش فشار مثانه و مهار انقباضات نابجای مثانه دارند . درمواردیکه مثانه بیش فعال متعاقب ام اس به داروهای آنتی کولینرژیک پاسخ نمیدهد قدم دوم استفاده از تزریق بوتاکس به عضله مثانه است.

سونداژ برای تخلیه مثانه:

در مواردی که تخلیه مثانه بعلت ناهماهنگی اسفنکتری یا ناتوانی عضله مثانه دچار مشکل شده است تخلیه مثانه با سوند نلاتون یکبار مصرف با فواصل منظم انجام میشود.بیمار نباید برای تخلیه بهتر ادرار از زور زدن یا فشار دادن ناحیه زیر شکم استفاده کند . توصیه میشود حتی الامکان از سوند دایم استفاده نشود.

تحریک عصب ساکرال:

ساکرال نورومدولیشن یا تحریک عصب ساکرال که در این روش با استفاده از یک دستگاه محرک که در کنار نخاع خاجی کاشته میشود به عصب S3 تحریک الکتریکی وارد میشود که منجر به تنظیم انقباضات مثانه میگردد و میتواند نقش موثری در تخلیه بهتر ادرار داشته است.

با توجه به اینکه بیماری دوره های عود دارد و پیشرونده است تکرار ارزیابی یورودینامیک بنا به صلاحدید پزشک جهت تعیین ادامه روند درمانی ضروری است. توصیه میشود بیماران ام اس که علایم ادراری دارند بطور منظم تحت نظر یک متخصص ارولوژی باشند.