سوزش ادرار در خانم ها بویژه در سنین جوانی بسیار شایعتر از آقایان رخ میدهد. مهمترین علل سوزش ادرار در خانم ها، عفونت مثانه ، عفونت پیشابراه ، عفونت و التهاب واژن ، تب خال تناسلی و سیستیت بینابینی هستند. در این مقاله که توسط خانم دکتر منصوره منصوری متخصص ارولوژی نوشته شده است ، شما با علل اصلی سوزش ادرار در خانم ها و درمان آن آشنا میشوید.
بررسی علل مختلف سوزش ادرار در خانم ها
عفونت مثانه (سیستیت باکتریال):
عفونت مثانه شایعترین عفونت باکتریایی است که در خانم ها رخ میدهد. حدود سی درصد از خانم ها در طول عمرشان حداقل یکبار دچار عفونت مثانه میشوند . درعفونت مثانه معمولا همراه با سوزش ادرار ،احساس فوریت و تکرر ادرارو گاهی درد زیر شکم هم وجود دارد . احتمال بروز خون ادراری در عفونت مثانه و کلیه وجود دارد و مهمترین میکروب های ایجاد کننده عفونت مثانه ایکولای، پروتئوس ،کلبسیلا ،استاف ساپروفیت و انتروکوک هستند.
عفونت کلیه در مراحل اولیه گاهی همراه با سوزش ادرار هستند ولی با پیشرفت بیماری علایم اصلی عفونت کلیه یعنی تب و لرز و درد پهلو و تهوع و بیحالی غالب میشود.
سوزش ادرار همراه با عفونتهای ادراری تناسلی
یکی از علایم مهم عفونت های ادراری تناسلی سوزش ادرار است .یکی از عواملی که بویژه در خانم ها زمینه را برای بروز عفونت مثانه و پیشابراه فراهم میکند رابطه جنسی است.متعاقب یک رابطه جنسی میکروب هایی که بطور معمول در اطراف مقعد کولونیزه شده اند به سمت مجرای ادرار هدایت میشوند و فرد مستعد بروز عفونت مثانه و پیشابراه میشود.
معمولا در خانم هایی که به فاصله دو سه روز از رابطه جنسی دچار سوزش ادرار و درد مثانه میشوند ، در واقع رابطه جنسی باعث عفونت مثانه شده که سوزش ادرار ایجاد کرده است.
البته احتمال بروز عفونت مجرای ادرار(یورتریت )متعاقب رابطه جنسی هم وجود دارد که معمولا دو تا سه هفته بعد از رابطه رخ میدهد و همراه با سوزش ادرار درشروع ادرار کردن و ترشح چرکی از مجرا است .میکروب هایی که ایجاد یورتریت میکنند معمولا کلامیدیا و گنوکوک و تریکومونا هستند.
واژینیت یا عفونت واژن هم میتواندباعث ایجاد سوزش ادرارپس از رابطه جنسی شود ولی معمولا به فاصله سه هفته تا یک ماه بعد از رابطه علایم آن اشکار میشود.مهمترین میکروب هایی که ایجاد واژینیت میکنند شامل کاندیدیا، تریکومونا وگنوره وباکتری ها هستند.
کاندیدیا یک نوع عفونت قارچی واژن است که همراه با ترشحات غلیظ سفید بدون بو و همراه با خارش و سوزش است.تریکومونا و گنوره میکروب های منتقله ازراه رابطه جنسی هستند که واژینیت همراه با ترشحات خاکستری بدبو همراه با سوزش و خارش ایجاد میکنند.
در مواردیکه تعادل بین میکروب های مفید واژن و باکتریهای موجود در آن از بین برود واژینوزباکتریایی ایجاد میشود که همراه با بوی بد ماهی و خارش و سوزش است.
واژینیت میتواند بعلت ویروس هرپس تناسلی رخ دهد. تبخال تناسلی ناشی از ویروس هرپس ژنیتال میتواند باعث سوزش ادرارشدید شود. در معاینه معمولا ضایعات تاول مانند دردناک در ناحیه تناسلی و تورم غدد لنفاوی کشاله ران مشهود است.
سوزش ادرار بدون ارتباط به عفونت ادراری تناسلی
خانم هایی که علایم سوزش ادرار و تکرر ادرارو درد مثانه دارند ولی در بررسی ادرارآنها سلول عفونی و علایم عفونت واژن و هیچگونه شواهدی از سنگ سیستم ادراری وجود ندارد ، به احتمال بیشترعلت سوزش ادراردر آنها سیستیت بینابینی است. این بیماری با تکرر ادرار در روز و شب و درد مثانه در حین پر شدن مثانه همراه است.
در خانم ها پس از یائسگی آتروفی واژن یکی از علل سوزش ادرار است که بعلت کاهش سطح هورمونی و کاهش میکروبهای مفید واژن یعنی لاکتوباسیل ها در واژن است.آتروفی واژن زمینه ساز عفونت های ادراری مکرر در خانم ها پس از یائسگی میشود.
سوزش ادرار همچنین ممکن است بعلت سنگ مثانه یا سنگ انتهای لوله حالب باشد که البته در این موارد سوزش همراه با تکرر ادرار، احساس فوریت ادرار و درد زیر شکم می باشد.
گاهی سوزش ادرار بعلت تنگی مجرای ادراراست که در اینصورت همراه با دفع ناکامل ادرارو احساس تخلیه ناقص و تکرر ادرار است.
درمان کامل هرکدام از موارد فوق مستلزم تشخیص صحیح علت سوزش ادرار با معاینه و بررسی کامل سیستم ادراری تناسلی و در صورت لزوم انجام تصویربرداری و سیستوسکپی توسط متخصص ارولوژی میباشد .
